Morgen begint de vastenmaand ramadan. Ook veel mensen met diabetes kiezen ervoor om te vasten. In Nederland naar schatting zo’n 70.000. Tussen ongeveer 03.30 en 22.00 nemen ze niets tot zich, veelal ook geen medicatie. Dat is niet zonder risico.
Tijdens de ramadan verandert er veel: het dagritme, het aantal maaltijden, de hoeveelheid calorieën en koolhydraten. Door deze veranderingen is de kans groot dat de diabetes ontregeld raakt. Uit internationaal onderzoek blijkt dat er tijdens de ramadan beduidend vaker sprake is van hypoglykemie. Het risico op hyperglykemie is bij diabetes type 1 drie keer groter en bij diabetes type 2 tot vijf maal groter dan normaal.
Eigen keuze
Mensen die door het vasten gezondheidsproblemen kunnen oplopen zijn in principe vrijgesteld. De Nederlandse Diabetes Federatie raadt mensen met diabetes ten stelligste aan het risico op gezondheidsschade serieus te nemen en de mogelijkheid van vrijstelling te overwegen en daarover in gesprek te gaan in de eigen omgeving. Tegelijkertijd erkent de NDF dat het al of niet meedoen aan de vasten, een persoonlijke beslissing is. Zorgverleners zullen daarop moeten inspelen. Dat gebeurt nog niet overal in voldoende mate.
Maatwerk
Het begeleiden van mensen met diabetes tijdens de vastenmaand is bij uitstek maatwerk. Een protocol zou daarbij ondersteuning kunnen bieden, als basis voor maatwerk adviezen, toegesneden op de specifieke doelgroep en de individuele patiënt. Zo’n protocol bestaat (nog) niet. Zelfs in landen met een moslimmeerderheid bestaan geen richtlijnen of protocollen voor begeleiding tijdens de ramadan en het aanpassen van de medicatie tijdens de vastenperiode.
Praktische handvatten
De Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) en de Jan van Ooijenstichting hebben het initiatief genomen om best practices op het gebied van begeleiding van mensen met diabetes tijdens ramadan te inventariseren en eenduidig te maken. Dit heeft geresulteerd in een toolbox Diabetes en ramadan met onder andere een brochure met adviezen en een medicatiekaart met schema’s voor de aanpassing van het medicijngebruik rondom ramadan. De toolbox is een eerste stap in een meerjarig project dat uiteindelijk moet leiden tot een breed gedragen en goed uitvoerbaar nationaal protocol Diabetes en ramadan. Voor meer informatie over en alle materialen van het project Diabetes en ramadan, klik hier!
