Samen aan de slag met persoonsgerichte diabeteszorg

Persoonsgerichte diabeteszorg is de toekomst. Het is een internationale ontwikkeling met in Nederland de Nederlandse Diabetes Federatie als gangmaker. De NDF Toolkit Persoonsgerichte diabeteszorg heeft de zorgprofessional steeds meer te bieden en wordt nog uitgebreid. Ook wordt bekeken hoe de randvoorwaarden rondom persoonsgerichte diabeteszorg kunnen worden geoptimaliseerd. Dat gebeurt in de NDF Stakeholdersdialoog Implementatie Persoonsgerichte diabeteszorg.


Diabetesjaargesprek
Persoonsgerichte diabeteszorg krijgt inhoud op basis van het goede gesprek tussen patiënt en zorgverlener. In principe bij elke ontmoeting maar in ieder geval tijdens het diabetesjaargesprek, dat meer inhoudt dan een stijl van communiceren of een vorm van bejegening. Het is een andere vorm van consultvoering. In het diabetesjaargesprek, dat uitgaat van gezamenlijke besluitvorming, is er consequent aandacht voor de complexe context van iemands leven met diabetes. Voor zowel de gezondheidsgerelateerde als de persoonsgebonden factoren die op het gegeven moment relevant zijn. Lijf, leefstijl, welbevinden en zelfzorg komen in een holistische benadering aan de orde, tegen de achtergrond van iemands voorkeuren, behoeften, zelfmanagementmogelijkheden en sociale omgeving.

In de NDF Toolkit Persoonsgerichte diabeteszorg heeft het NDF Gespreksmodel een prominente plaats. Het model ondersteunt het diabetesjaargesprek met een wetenschappelijk onderbouwd format, dat in een grootschalig onderzoek werd getest op bruikbaarheid en meerwaarde; met positieve uitkomsten. Het NDF Gespreksmodel kent vier stappen: Stap 1 – Factoren, Stap 2 – Doelen, Stap 3 – Keuzes, Stap 4 – Afspraken.
Wat betreft factoren wordt onderscheid gemaakt tussen gezondheidsgerelateerde en persoonsgebonden factoren.


NDF Toolkit Persoonsgerichte diabeteszorg
Om het gebruik van het NDF Gespreksmodel aantrekkelijk te maken en de samenwerking tussen zorgverlener en patiënt te bevorderen is het model uitgewerkt in een serie praktische communicatiemiddelen: een gesprekskaart, een wachtkamer-poster en een spreekkamerkaart. Allemaal in dezelfde herkenbare vormgeving, visueel sterk en aandacht vragend voor steeds dezelfde thema’s: lijf, leefstijl, welbevinden en zelfzorg.

Allemaal te vinden in de NDF Toolkit Persoonsgerichte diabeteszorg. Evenals het scholingsaanbod dat in samenwerking met DiHAG en NHG is ontwikkeld, voor professionals die zich willen bekwamen in het voeren van het diabetesjaargesprek. Het scholingsaanbod omvat op dit moment een informatieve workshop en een in-company training waarbij ook vaardigheden worden getraind, beide aangeboden door het NHG in samenwerking met kaderhuisartsen diabetes. Een online introductie-webinar NDF Persoonsgerichte diabeteszorg is in voorbereiding.


Stakeholdersdialoog
De NDF bewandelt niet alleen het spoor van onderzoek en productontwikkeling. Er wordt ook gekeken naar de omstandigheden en de randvoorwaarden die persoonsgerichte diabeteszorg al dan niet bevorderen, met in eerste instantie een focus op de implementatie van het diabetesjaargesprek. Middels een veldverkenning onder de eigen achterban en andere relevante stakeholders wordt in kaart gebracht wat er nodig is om persoonsgerichte diabeteszorg verder te brengen.

In het kader van deze stakeholdersdialoog hebben de leden van de NDF tijdens de laatste ALV van 2018 uitgebreid gesproken over het thema ‘Op weg naar persoonsgerichte diabeteszorg’, met een mooie opbrengst aan inzichten en suggesties . In hetzelfde najaar werd een werkconferentie georganiseerd, met een bredere samenstelling van stakeholders. Ruim 50 deelnemers discussieerden over de implicaties van en implementatie issues rond deze nieuwe vorm van consultvoering die het diabetesjaargesprek in feite is – met meer aandacht voor eigen regie, gezamenlijke besluitvorming en gedeelde verantwoordelijkheid. Een breed scala aan items passeerde de revue; het belang van bewustwording (we denken al wel dat we het doen, maar is dat wel zo?) ambassadeurs in een voortrekkersrol, van competentieontwikkeling en effectieve doorverwijzing tot en met differentiatie in therapie, keuzevrijheid voor patiënten, de beschikbaarheid van innovaties en financiering. Tijdens het NDF Symposium Persoonsgerichte diabeteszorg op 2 april jl. werden een aantal inzichten uit de veldverkenning tot dan toe in enkele werksessies verder besproken.

Concreet plan
Duidelijk is dat als de zorg innoveert ook de randvoorwaarden moeten ontwikkelen. De veldverkenning heeft knelpunten geïnventariseerd en oplossingsrichtingen in beeld gebracht. De komende tijd vindt de vertaalslag plaats naar een strategisch implementatieplan dat in beeld brengt op welke fronten ontwikkeling nodig is om te komen tot een succesvolle implementatie van persoonsgerichte diabeteszorg. Waarbij overigens genoteerd moet worden dat het vanzelfsprekend niet aan de NDF is om in federatieverband op al deze fronten actief te zijn; in het plan zal daarom ook aandacht gegeven worden aan eigenaarschap.

Belangrijke fronten zijn o.a. bewustwording bij professional en patiënt van de strekking van persoonsgerichte zorg en de aangetoonde meerwaarde van het diabetesjaargesprek voor de kwaliteit van zorg en leven; kwaliteitsbeleid van organisaties in de eerste en tweede lijn dat persoonsgerichte zorg in de eigen zorgpraktijk en in samenwerkingsverbanden ondersteunt; onderwijs en educatie gericht op het versterken van de competenties die zorgverleners nodig hebben voor persoonsgerichte zorg en het coachen in zelfmanagement; de ontwikkeling/het ontsluiten van een effectief, bij integrale persoonsgerichte zorg passend doorverwijsaanbod; samenwerkingsafspraken met zorgverzekeraars gericht op persoonsgerichte zorg; de doorontwikkeling van informatiesystemen naar systemen die persoonsgerichte zorg faciliteren, het gebruik van e-health, het realiseren van een goede balans tussen protocollaire zorg en zorg op maat, inclusief differentiatie en keuzevrijheid.