Uitgangsvraag
Wat is het advies ten aanzien van vasten bij diabetes?
Aanbevelingen
- Bespreek enkele maanden voor aanvang van de vastenperiode een plan van aanpak met de persoon met diabetes.
- Aanpassing van medicatie tijdens de Ramadan vraagt een individuele aanpak en kan het beste gebeuren op basis van de glucosedagcurve, op de manier waarop voeding, medicijnen en beweging vóór de ramadan waren afgestemd en overige persoonsgebonden factoren [489].
Toelichting
Tijdens een periode van vasten onthoudt iemand zich geheel of gedeeltelijk van eten of drinken of van bepaalde voeding voor een bepaalde periode. De beweegredenen om te vasten kunnen divers zijn, maar de belangrijkste motieven zijn religieuze. Zowel het jodendom, het christendom, de islam, het hindoeïsme als het boeddhisme kennen vastenrituelen. Omdat diabeteseducatie vaak moet worden aangepast tijdens het vasten, luidt het advies om al enkele maanden voor aanvang van de vastenperiode een plan van aanpak met de persoon met diabetes te bespreken.
Ramadan
De Ramadan is een bijzondere maand voor moslims. Het is een maand van bezinning die vorm krijgt in het vasten van de dageraad tot het ondergaan van de zon, waarbij men niets mag eten of drinken, ook geen water. Na zonsondergang wordt er een eenvoudige maaltijd genuttigd. Alles wat een voedend effect heeft, verbreekt het vasten: medicaties die intraveneus worden toegediend, injecties die intramusculair worden toegediend en alle middelen die via keel en neus het lichaam binnenkomen. Het gaat hier dus ook om glucose-verlagende medicatie of insuline. De vastenmaand wordt afgesloten met het Einde ramadanfeest (Suikerfeest) [489].
Vanuit religieus oogpunt is vrijstelling om te vasten mogelijk. Dat kan in die situaties waarin vasten de gezondheid in gevaar brengt of waarin verdere gezondheidsschade kan worden voorkomen door niet te vasten. Als het medisch niet verantwoord is om te vasten, luidt het advies altijd om niet te vasten, vooral bij diabetes type 1 en bij diabetes met reeds ontwikkelde complicaties. Indien toch deelgenomen wordt aan ramadan dient de bloedglucoseverlagende medicatie aangepast te worden.
Aanpassing van medicatie tijdens de ramadan vraagt een individuele aanpak en kan het beste gebeuren op basis van de glucosedagcurve, op de manier waarop voeding, medicijnen en beweging vóór de ramadan waren afgestemd en overige persoonsgebonden factoren [489].
De Nederlandse Diabetes Federatie en de Jan van Ooijenstichting hebben een ondersteuningsaanbod ontwikkeld over diabetes en ramadan. Dit aanbod is te downloaden via de website van de Nederlandse Diabetes Federatie. Daarnaast is informatie te vinden op de website van eetstoplicht.nl.
