Bariatrische chirurgie bij diabetes type 1

Steeds meer mensen met diabetes type 1 hebben last van overgewicht of obesitas [2]. Hierdoor zijn er ook steeds meer mensen met diabetes type 1 die een bariatrische operatie ondergaan. De meeste onderzoeken naar deze operaties bij mensen met diabetes type 1 zijn klein en niet van hele goede kwaliteit. Dat maakt het moeilijk om conclusies te trekken.

Wat is het effect van bariatrische chirurgie bij mensen met diabetes type 1?

Verschillende overzichtsstudies laten zien dat een bariatrische operatie ook bij mensen met diabetes type 1 leidt tot gewichtsverlies [546, 547]. Ook het HbA1c is verbeterd na een bariatrische operatie, hoewel de klinische relevantie van die daling onduidelijk is [546]. De daling in HbA1c is ook niet altijd significant [547]. De gemiddelde insulinebehoefte is wel duidelijk lager na zo’n operatie  [546] en gerelateerd aan BMI na de operatie [547].

Een systematische review besteedt aandacht aan nadelige effecten van een bariatrische operatie bij mensen met diabetes type 1 [548]. De onderzoekers geven aan dat bij mensen met diabetes type 1 het risico op ernstige hypoglykemie en diabetische ketoacidose bestaat [548].

De grootste studie naar bariatrische operaties bij mensen met diabetes type 1 is gestart in 2015 [549]. Voorlopige resultaten van het onderzoek geven aan dat de mensen die een maagoperatie ondergingen, in de jaren daarna evenveel kans op hypoglykemie hadden als de groep zonder operatie [550]. Dit is mogelijk doordat zij goed werden begeleid en in staat waren hun insuline goed af te stemmen op hun vernieuwde eetpatroon. Wel hadden de mensen met een maagomleiding een twee keer zo groot risico om in het ziekenhuis te belanden met ernstige hyperglykemie en diabetische ketoacidose. De onderzoekers waarschuwen daarom dat er goede begeleiding moet zijn bij het bepalen van nieuwe insulineschema’s [550].

In tegenstelling tot mensen met diabetes type 2, is er geen bewijs dat bariatrische chirurgie een gunstig effect heeft op de bloedglucosewaarden bij mensen met diabetes type 1. De richtlijn voor insuline-aanpassing na bariatrische chirurgie geeft aan dat bij mensen met diabetes type 1 de initiële verlaging in insulinedosering niet groter is dan 50%, ter preventie van ketoacidose. Gedurende de eerste maanden na een bariatrische ingreep wordt intensieve begeleiding door een ervaren diabetesteam inclusief een diëtist in hoge mate aanbevolen.

Resultaten literatuur

• De meta-analyse van Ashrafian (2016) laat een gemiddelde daling in BMI zien van 12,92 kg/m2 (95%CI: -9,06 tot -16,77; I² = 93,7%). De gemiddelde daling in HbA1c op basis van 10 studies was 0,93% (95%CI: -1,60 tot -0,26 [-10 mmol/mol; 95%CI: -18 tot -3]; I2=80,1%, p=0,006). De gemiddelde daling in insulinebehoefte zien is 0,307 units per kg (95%CI: -0,443 tot -0,172; I²=77,1%; p <0,00001). Wanneer de studies van lage kwaliteit uit de analyse werden gehaald, was het verband nog sterker (-0,391 UI/kg; 95%CI: -0,51 tot -0,27; I²=0%; p<0,00001) [546].
• De systematische review van Kirwan (2016) laat zien dat een bariatrische operatie bij mensen met diabetes type 1 zorgt voor een significante verminderen van het overgewicht. In de meeste studies zorgt dit voor een daling in insulinebehoefte. Het HbA1c daalt gemiddeld van 8,4±1,3% naar 7,9±1,1% [92±14 mmol/mol naar 86±12 mmol/mol]; P = 0,01. Naast veel voorkomende postoperatieve complicaties zijn er ingrijpende glykemische veranderingen (diabetische ketoacidose en hypoglykemie) en kunnen er maag-darmklachten ontstaan [548].