Uitgangsvraag
Wat is het effect van groenten bij het risico op en de behandeling van diabetes?
Aanbevelingen
- Groenten passen in een gezond voedingspatroon voor mensen met diabetes.
- Door te variëren in het soort groenten, krijgt de persoon met diabetes voldoende vitamines en mineralen binnen (R)
Bewijs - risico op en behandeling van diabetes
Groenten en het risico op diabetes
Over het algemeen worden groenten gezien als belangrijk kenmerk van een gezond voedingspatroon. Zo zijn er verschillende meta-analyses die aangeven dat voedingspatronen met veel groenten geassocieerd zijn met een lager risico op diabetes type 2 [288, 301, 302]. Het is echter onduidelijk wat de ideale hoeveelheid groenten zou zijn [24].
Meta-analyses die het verband tussen de totale groenten inname en het risico op diabetes onderzochten vinden meestal geen duidelijke relatie [92, 303]. Een meta-analyse geeft aan dat mensen die twee tot drie porties groenten per dag gebruiken, een significant lager risico op diabetes type 2 hebben dan mensen die helemaal geen groenten gebruiken [290]. De wisselende resultaten komen mogelijk doordat verschillende groenten verschillende effecten hebben. Zo komt er uit onderzoeken naar groenten uit de familie kruisbloemigen, gele groenten en groene bladgroenten vaak een verband met een lager risico op diabetes type 2 [91, 293].
Groenten en de behandeling van diabetes
Groenten hebben over het algemeen en lage glykemische index, wat gunstig is voor mensen met diabetes. Voeding met een lagere glykemische index zorgt namelijk voor een lagere piek in de bloedglucosespiegel [57]. Sommige knolgroenten bevatten redelijk veel zetmeel en hebben daardoor een hogere glykemische index, net zoals aardappelen.
Er zijn geen recente studies die enkel het effect van groenten bij mensen met diabetes onderzochten. Wel zijn er veel studies die voedingspatronen met veel groenten hebben onderzocht, zoals het mediterrane voedingspatroon of een voedingspatroon volgens DASH. Beide voedingspatronen laten gunstige effecten zien bij mensen met diabetes.
Achtergrondinformatie
Adviezen uit andere richtlijnen
| Nederland Gezondheidsraad 2015 | Er is gering bewijs dat een hoog gebruik van groente samenhangt met een lager risico op diabetes type 2. Het gebruik vanaf ongeveer 60 gram groene bladgroente per week hangt samen met een 10% lager risico op diabetes type 2 ten opzichte van ongeveer 10 gram per week. |
| Nederlandse Diabetes Federatie 2015 |
Het is bewezen dat een voedingspatroon rijk aan (onder andere) groenten is geassocieerd met een relatief lage kans op diabetes type 2 en een relatief gunstig risicoprofiel bij mensen met diabetes type 2. |
| Verenigde Staten American Diabetes Association 2017 |
Mensen met diabetes moeten worden aangemoedigd om voldoende vezel binnen te krijgen, door onder andere te zorgen voor voldoende groente. Groenten maakt deel uit van een gezond voedingspatroon voor mensen met diabetes. |
| Canada Diabetes Canada 2018 |
Het wordt aangeraden om veel producten te eten met een lage glykemische index, zoals groenten. Het eten van groenten is geassocieerd met een lager HbA1c, lager risico op hart- en vaatziekten en een lagere bloeddruk. Er worden geen nadelen gevonden van het eten van groenten voor mensen met diabetes. |
| Verenigd Koninkrijk Diabetes UK 2018 |
Een voedingspatroon met (onder andere) veel groenten kan het risico op diabetes verlagen. Mensen met diabetes wordt aangeraden om meer groenten te eten. |
| Australië Diabetes Association of Australia 2018 |
Het eten van groenten past in een gezond voedingspatroon voor mensen met diabetes. |
Resultaten literatuur
Groenten en het risico op diabetes
- De umbrella-review van Neuenschwander (2019) geeft het verband tussen groenten en het risico op diabetes type 2 weer op basis van de meta-analyses van Schwingshackl [96], Wang [91] en Chen [303]. Voor totale groente-inname werd geen significant verband gevonden (SHR: 0,98; 95%CI: 0,98 tot 1,00 per 100 gram per dag). Voor gele groenten werd wel een inverse associatie gevonden (SHR: 0,62; 95%CI: 0,52 tot 0,73 voor hoge versus lage inname). Voor kruisbloemige groenten (SHR: 0,93; 95%CI: 0,84 tot 1,02 per 40 gram per dag) en groene groenten (SHR: 0,97; 95%CI: 0,94 tot 1,00) was het verband niet significant [24].
- De meta-analyse van Schwingshackl (2017) vond geen significante associatie tussen groenten-inname en het risico op diabetes type 2 (RR: 0,95; 95%CI: 0,89 tot 1,01) [96].
- De meta-analyse van Qian (2019) onderzocht het verband tussen een plantaardig voedingspatroon en het risico op diabetes type 2. Er werd een significant verband waargenomen tussen hogere naleving van een plantaardig voedingspatroon en het risico op diabetes type 2 (RR: 0,77; 95%CI: 0,71 tot 0,84) in vergelijking met mindere naleving. Het verband werd sterker toen gezonde plantaardige voedingsmiddelen, zoals fruit, groenten, volle granen, peulvruchten en noten, werden opgenomen in de definitie van plantaardige voedingspatronen (RR: 0,70; 95%CI: 0,62 tot 0,79) [301].
- De meta-analyse van Chen (2018) geeft aan dat er geen verband is tussen de inname van groenten en diabetes type 2 (RR: 1,08; 95%CI: 0,98 tot 1,18) in een Chinees cohort. Voor groene bladgroenten (RR: 0,91; 95%CI: 0,84 tot 1,00) en kruisbloemige groenten (0,87; 95%CI: 0,76 tot 1,00) werd met een meta-analyse van 11 cohortstudies geen verband gevonden [303].
- De meta-analyse van Jannasch (2017) geeft aan dat gezonde voedingspatronen met veel groenten, zoals een mediterraan en DASH, in verband staan met een lager risico op diabetes type 2 (RR: 0,84; 95%CI: 0,77 tot 0,91 [288].
- De meta-analyse van Maghsoudi (2016) geeft aan dat gezonde voedingspatronen met veel groenten geassocieerd zijn met een lager risico op diabetes type 2. Zo’n gezond voedingspatroon met veel groenten, fruit, volkoren granen en zaden was geassocieerd met een lager risico op diabetes type 2 (RR: 0,86; 95%CI: 0,82 tot 0,90, terwijl een ongezond voedingspatroon met veel rood vlees, bewerkte producten, volle zuivelproducten en geraffineerde graanproducten het risico juist verhoogde(RR: 1,30; 95%CI: 1,18 tot 1,43) [302].
- De meta-analyse van Jia (2016) laat zien dat de inname van kruisbloemige groenten geassocieerd is met een lager risico op diabetes type 2 (RR: 0,84; 95%CI: 0,73 tot 0,96) [293].
- De meta-analyse van Wu (2015) geeft aan dat twee tot drie porties groenten per dag het risico op diabetes type 2 kan verlagen. Vergeleken met mensen die helemaal geen groenten eten, werd een voordeel gevonden voor een, twee en drie porties per dag (RR voor 1 portie: 0,96; 95%CI: 0,95 tot 0,99; RR voor 2 porties: 0,94; 95%CI: 0,90 tot 0,98; RR voor 3 porties: 0,94; 95%CI: 0,89 tot 0,98, RR voor 4 porties: 0,96; 95%CI: 0,91 tot 1.01; RR voor 5 porties: 0,98; 95%CI: 0,92 tot 1.05 en RR voor 6 porties: 1.00; 95%CI: 0,93 tot 1.08)[290].
- De meta-analyse van Interact (2015) geeft aan dat vezels uit groenten niet significant worden geassocieerd met een lager risico op diabetes type 2 (RR: 0,93;95%CI: 0,82 tot 1,05)[92].
- De meta-analyse van Wang (2015) geeft aan dat de inname van groene bladgroenten, (RR: 0,87; 95%CI: 0,81 tot 0,93), gele groenten (0,72; 95%CI: 0,57 tot 0,90) en kruisbloemige groenten (RR: 0,82; 95%CI: 0,67 tot 0,99) geassocieerd is met een lager risico op diabetes type 2 wanneer de mensen met de hoogste inname werden vergeleken met de laagste inname. Ook voor vezels uit groenten werd een gunstig verband gevonden (RR: 0,87; 95%CI: 0,80 tot 0,94) [91].
Groenten en de behandeling van diabetes
- Geen onderzoeken gevonden
