Gecombineerde Leefstijl Interventies (GLI)

Een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) focust niet enkel op de voeding, maar ook op beweging, slapen, stress, ontspanning en gedragsverandering op deze gebieden. Zo’n leefstijlinterventie, die sinds 2019 onder voorwaarden vergoed wordt door de basisverzekering, heeft als doel om overgewicht te verminderen.

Indicaties
Niet iedereen komt hiervoor in aanmerking. Alleen volwassenen met overgewicht en een extra risicofactor als hart- en vaatziekten, diabetes type 2, slaapapneu of artrose, en volwassenen met obesitas komen in aanmerking voor een gecombineerde leefstijlinterventie.

De GLI bestaat naast een intakegesprek uit een combinatie van individuele consulten en groepsbijeenkomsten. Belangrijke voorwaarde voor deelname aan de GLI is aanwezigheid van motivatie tot gedragsverandering.

Behandelaars
Een GLI wordt uitgevoerd door hbo-opgeleide en erkende leefstijlcoaches. Bij een GLI wordt over de volgende aspecten coaching gegeven:

• gezonde voeding en het aanleren van gezonde eetgewoontes;
• gezond bewegen conform de richtlijn Gezond Bewegen en hoe dit in te passen in het dagelijkse bestaan;
• het realiseren van de gedragsverandering die nodig is om een gezonde leefstijl te verwerven en te behouden.

Voedingsadvies
Voor mensen met diabetes die deelnemen aan een GLI is het belangrijk dat het voedingsadvies dat als onderdeel van de GLI wordt gegeven, ook is aangepast aan de persoon met diabetes. Dit persoonsgerichte voedingsadvies moet worden gegeven door een diëtist, volgens zorgprofiel 3 en 4 uit de Zorgmodule Voeding. Indien de leefstijlcoach in de GLI geen diëtist is en de deelnemer met diabetes aan de GLI op dat moment niet in behandeling is bij een diëtist, dan zal naar een (diabetes)diëtist verwezen moeten worden.

Interventie van 2 jaar
Een GLI-programma bestaat uit een behandelfase en een onderhoudsfase. In totaal worden deelnemers aan een GLI twee jaar lang begeleid. Het daadwerkelijke bewegen realiseert de deelnemer in de eigen woon-/leefomgeving en maakt geen onderdeel uit van de interventie. Op de website van het RIVM zijn de erkende gecombineerde leefstijlinterventie die vanuit de basisverzekering worden vergoed, te vinden.

Wat is het effect van leefstijlinterventies bij mensen met diabetes type 2?

Het effect van leefstijlinterventies bij mensen met diabetes type 2 op het gewicht is vaak beperkt. Een meta-analyse vergeleek leefstijlinterventies van 12 maanden bij mensen met diabetes type 2, waarbij in de meeste studies wel gewichtsverlies werd behaald, maar niet meer dan 5% [502]. In de studies waar minder dan 5% gewichtsreductie werd behaald, werd geen positief effect op HbA1c, lipidenspectrum en bloeddruk gevonden [502]. In de twee RCTs waar meer gewichtsverlies werd gevonden, werden ook gunstige effecten op HbA1c, lipidenspectrum en bloeddruk gevonden[427, 507]. Beide studies maakten naast een energiebeperkte voeding ook gebruik van regelmatige lichamelijke inspanning en frequent contact met zorgverleners.

Een andere meta-analyse liet zien dat gewichtsreductie door middel van een dieet of een gecombineerde leefstijl interventie geassocieerd is met een verbetering van de kwaliteit van leven van mensen met diabetes type 2 [508]. Vooral de verbeteringen op seksueel en lichamelijk functioneren waren sterker dan bij bariatrische chirurgie of medicamenteuze behandeling van overgewicht [508].

Recentelijk zijn nieuwe onderzoeksresultaten gepubliceerd over de Nederlandse leefstijlinterventie ‘Keer diabetes2 Om’. Met deze intensieve interventie worden mensen gedurende zes maanden begeleid om hun leefstijl te verbeteren op het gebied van voeding, beweging, slaap en stress. Hierin verschilt deze interventie dus van de GLI, waarin mensen minder intensief maar langer worden begeleid. Hoewel er geen controlegroep is waarmee de resultaten kunnen worden vergeleken, geeft de studie wel aan dat de interventie voor verbeteringen in gewicht, bloedglucosespiegel en medicatiegebruik zorgde en dat een groot deel van de groep deze verbeteringen wist vast te houden na het stoppen van de interventie [509].

Het is onduidelijk of een gecombineerde leefstijlinterventie voor mensen met diabetes type 2 meer voordeel oplevert dan alleen een dieetinterventie. Wel is er bewijs dat een beweeginterventie gecombineerd met een dieetinterventie het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2 verlaagt bij personen met een hoog risico op diabetes [510-512]. Dat maakt enige toegevoegde waarde bij mensen met diabetes type 2 op indirecte wijze aannemelijk. Bovendien heeft bewegen een gunstige invloed op de (cardiovasculaire) conditie.

Het toevoegen van een beweeginterventie aan een dieetinterventie brengt wel extra kosten met zich mee. Vergoeding is soms mogelijk uit een lokaal programma. De kosteneffectiviteit is moeilijk te bepalen. Een recent artikel over het SLIMMER-diabetes-preventie programma laat zien dat deze interventie duurder is dan de gebruikelijke zorg, maar ook effectiever [513].

Uit de literatuur komt niet duidelijk naar voren hoe lang een leefstijlinterventie zou moeten duren of hoe intensief de begeleiding zou moeten zijn. Verschillende studies suggereren dat vooral de mate van naleving een rol speelt bij de effectiviteit van voedingsinterventies [466].

Resultaten literatuur

• De meta-analyse van Franz (2015) vergelijkt verschillende gewichtsverlies-interventies bij mensen met diabetes type 2 en laat zien dat de Look AHEAD studie zorgde voor 8,5% gewichtsverlies na 12 maanden. Het HbA1c daalde met 0,6% [7 mmol/mol] in dezelfde tijd. Groepsinterventies gefocust op gedrag zorgden voor 3,8±3,9 kg gewichtsverlies en een daling in HbA1c van 0,5% [5 mmol/mol] [502].