Uitgangsvraag
Wat is het effect van noten bij het risico op en de behandeling van diabetes?
Aanbevelingen
- Er zijn geen aanwijzingen dat mensen met diabetes een andere hoeveelheid noten zouden moeten gebruiken dan mensen zonder diabetes.
- Het gebruik van een handje ongezouten en ongesuikerde noten per dag wordt aanbevolen (R).
Bewijs - risico op en behandeling van diabetes
Noten en het risico op diabetes
Noten leveren ijzer, vitamine E en vitamine B1 en bevatten veel onverzadigd vet. Uit onderzoeken bij mensen zonder diabetes is bekend dat de consumptie van ongezouten noten gunstig is voor het verlagen van het cardiovasculair risico. Er lijkt geen verband te zijn tussen de consumptie van noten en het risico op diabetes type 2 [24, 44, 96, 304, 305].
Noten en de behandeling van diabetes
Wel zijn er aanwijzingen dat noten ook bij mensen met diabetes type 2 een gunstig effect hebben op hart- en bloedvaten [306]. Ook zijn er een aantal studies die aangeven dat pistachenoten of amandelen de nuchtere bloedglucosespiegel kunnen verbeteren [307, 308]. Voor walnoten werd dit effect niet gevonden [309].
Achtergrondinformatie
Adviezen uit andere richtlijnen
| Nederland Gezondheidsraad 2015 | Er is grote bewijskracht voor de volgende conclusies: - Consumptie van 35 gram noten of lijnzaad per dag verlaagt het LDL-cholesterol met ongeveer 0,15 mmol/L. - Gebruik van ongeveer 15 gram noten per dag hangt samen met een ongeveer 20 procent lager risico op coronaire hartziekte. |
| Nederlandse Diabetes Federatie 2015 |
Het is bewezen dat een voedingspatroon rijk aan (onder andere) noten is geassocieerd met een relatief lage kans op diabetes type 2 en een relatief gunstig risicoprofiel bij mensen met diabetes type 2 |
| Verenigde Staten American Diabetes Association 2017 |
Er is beperkt bewijs dat ongezouten noten en pinda’s, in het bijzonder walnoten, amandelen en pistachenoten, gezond zijn omdat ze gunstige effecten hebben op het lipidenprofiel. Noten passen dan ook in een gezond voedingspatroon. |
| Canada Diabetes Canada 2018 |
Het wordt aangeraden om onverzadigde oliën en noten te kiezen als goede vetbronnen. Noten verlagen het HbA1c, risico op coronaire hartziekten, LDL-cholesterol, triglyceriden en de nuchtere bloedglucose. Het enige nadeel is dat sommige mensen allergisch zijn voor (bepaalde) noten. |
| Verenigd Koninkrijk Diabetes UK 2018 |
- |
| Australië Diabetes Association of Australia 2018 |
Het gebruik van noten wordt aangeraden voor mensen met diabetes, net zoals dat voor de rest van de bevolking geldt. |
Resultaten literatuur
Noten en het risico op diabetes
- De umbrella-review van Neuenschwander (2019) vond geen significant verband tussen noten en het risico op diabetes type 2 (SHR: 0,89; 95%CI: 0,71 tot 1,12)[24], op basis van de meta-analyse van Schwingshackl uit 2017 [96].
- De meta-analyse van Schwingshackl (2017) geeft geen significant verband tussen de consumptie van noten en het risico op diabetes type 2 (RR0 vs 27g/d: 0,95; 95%CI: 0,85 tot 1,05) [96].
- De umbrella-review van Micha (2017) laat, op basis van de meta-analyse van Afshin uit 2013 waarin noten én peulvruchten als één groep werden beschouwd[680] een lager risico op diabetes type 2 zien voor mensen die 4 porties noten per week gebruiken (RR: 0,87; 95%CI: 0,81 tot 0,94) [44].
- De meta-analyse van Guo (2015) vond geen verband tussen het gebruik van noten en het risico op diabetes type 2 (SRRs = 0,98, 95%CI: 0,84 tot 1,15) [304].
- De meta-analyse van Wu (2015) vond geen verband tussen het gebruik van noten en het risico op diabetes type 2 (SRRs = 0,98, 95%CI: 0,84 tot 1,14) [305].
Noten en de behandeling van diabetes
- De meta-analyse van Neale (2020) van RCTs laat geen significant verband zien tussen het gebruik van walnoten (30 tot 56 gram per dag) en de bloedglucosespiegel bij mensen met en zonder diabetes type 2 (WMD: 0,331 mg/dl; 95%CI: -0,817 tot 1,479). Ook op het HbA1c, de nuchtere insulinespiegel of HOMA-IR werd geen effect gevonden [309].
- De systematische review van Ntzouvani (2019) onderzocht het effect van verschillende soorten noten bij mensen met een hoog risico op diabetes type 2 (prediabetes). De studie laat zien dat het gebruik van pistachenoten (57 gram per dag) of amandelen (60 gram per dag) de nuchtere bloedglucose en insulinespiegel kan verbeteren in studies die vier maanden duurden. In studies die langer duurden werd echter geen effect gevonden [307].
- De systematische review van Ribeiro (2019) geeft aan dat studies waarin het effect van pistachenoten op de bloedglucosespiegel wordt onderzocht, gunstige effecten laten zien. Het gebruik van 50-75 gram van de noten per dag liet een daling in nuchtere bloedglucose, insuline en HOMA-IR zien bij mensen met diabetes type 2 of een gestoord glucosemetabolisme. Er werd geen effect op het HbA1c gevonden [308].
- De meta-analyse van Del Gobbo (2015) van RCTs onderzocht het effect van noten op de bloeddruk en het lipidenprofiel. Het gebruik van één portie noten per dag verlaagde het totaalcholesterol (24,7 mg/dl; 95%CI: 25,3 tot 24,0 [0,64 mmol/l; 95%CI: 0,66 tot 0,62]), LDL-cholesterol (24,8 mg/dl; 95%CI: 25,5 tot 24,2 [0,64 mmol/l; 95%CI: 0,66 tot 0,63] ) en triglyceriden (22,2 mg/dl; 95%CI: 23,8 tot 20,5 [0,3 mmol/l; 95%CI: 0,3 tot 0,2 [306].
