Uitgangsvraag
Wat is het effect van plantensterolen het risico op en de behandeling van diabetes?
Aanbevelingen
- Er zijn geen aanwijzingen dat voor mensen met diabetes een ander advies over plantensterolen zouden moeten gelden dan voor mensen zonder diabetes.
- Het gebruik van 1 tot 3 gram plantensterolen per dag kan het LDL-cholesterolgehalte met gemiddeld 10% doen dalen, maar kan het gebruik van cholesterolverlagende medicatie niet vervangen (R)
- Let bij eventueel gebruik van producten die toegevoegde plantensterolen bevatten op de hoeveelheid energie die deze producten bevatten en zorg dat de maximale hoeveelheid van 3 gram per dag niet wordt overschreden (R).
Bewijs - risico op en behandeling van diabetes
Plantensterolen hebben een gunstig effect op het cardiovasculair risicoprofiel, waarvoor in het algemeen geldt dat 2 gram plantensterolen per dag het LDL-cholesterol met gemiddeld 10% kan doen dalen [117].
Net als bij mensen zonder diabetes, heeft het gebruik van plantensterolen- en stanolen een gunstig effect op de hoeveelheid LDL-cholesterol in het bloed [137].
Het effect op HbA1c en insulinegevoeligheid is onduidelijk en verschilt per studie. Zo werd in een recente RCT een daling in HOMA-IR en HbA1c [138] gevonden, maar rapporteerde een andere RCT geen effect [139].
Plantensterolen en het risico op diabetes
Plantensterolen en -stanolen belemmeren de opname van cholesterol uit de darm, waardoor de cholesterolwaarden in het bloed dalen. Plantensterolen of -stanolen worden meestal toegevoegd aan speciale margarines en yoghurtproducten. Er is geen bewijs dat de inname van plantensterolen ook leidt tot minder cardiovasculaire aandoeningen. Het effect van plantensterolen bij mensen met diabetes is onduidelijk, maar voor de algemene bevolking geldt dat 1-3 gram plantensterolen per dag het LDL-cholesterol met gemiddeld 10% kan doen dalen [117]. De Europese Unie adviseert consumptie van meer dan 3 gram toegevoegde plantensterolen of -stanolen per dag te vermijden, omdat bij hogere inname de opname van in vet oplosbare vitamines verstoord zou kunnen worden [118].
Achtergrondinformatie
Resultaten literatuur
Plantensterolen en de behandeling van diabetes
- De meta-analyse van Baker (2009) laat zien dat plantensterolen en -stanolen de hoeveelheid totaalcholesterol (WMD: -10,27 mg/dl; 95%CI: -17,56 tot -2,96 [-0,27 mmol/l; 95%CI: -0,45 tot -0,08]) en LDL-cholesterol (WMD: -12,21 mg/dl; 95%CI: -17,91 tot -6,52 [-0,32 mmol/l; 95%CI: -0,46 tot -0,17]) verlagen bij mensen met diabetes type 2. Het effect op HDL-cholesterol en triglyceriden was niet significant[137].
- De RCT van Wang (2019) laat zien dat de inname van een supplement met omega 3- en plantensterolen bij mensen met diabetes type 2 een daling gaf in triglyceriden, HDL-cholesterol, nuchter glucose, HOMA-IR en HbA1c. Wanneer de plantensterolen als monotherapie werden gegeven, werd er alleen een effect gevonden op triglyceriden en CRP[138].
- De RCT van Trautwein (2018) laat zien dat de inname van plantensterolen (2g/d) zorgde voor een daling in LDL-cholesterol (-4,6%, 95%CI: -8,0 tot -1,2; p = 0,009) en triglyceriden (-8,3%; 95% -15,0 tot -1,1; p = 0,024) bij mensen met (een hoog risico op) diabetes type 2, maar niet voor een verandering in HDL-cholesterol, glucose of insuline[139].
