Uitgangsvraag
Wat is het effect van vitamine B11 (foliumzuur) op het risico op en de behandeling van diabetes?
Aanbevelingen
- Suppletie van foliumzuur wordt aanbevolen voor vrouwen die zwanger willen worden (vanaf minimaal 4 weken voor de bevruchting) en voor zwangere vrouwen tijdens de eerste 10 weken van de zwangerschap. (R) Zie ook zwangerschap.
Bewijs - risico op en behandeling van diabetes
Foliumzuur en het risico op diabetes type 2
Vitamine B11 of foliumzuur/folaat is in voeding aanwezig als tetrahydrofaat-polyglutamaat. Foliumzuur wordt soms gelinkt aan diabetes, omdat het de concentratie homocysteïne in het bloed laag houdt [190]. Een hoog homocysteïnegehalte is geassocieerd met diabetes type 2 en insulineresistentie [190]. Uit interventiestudies komt geen bewijs dat suppletie van foliumzuur voor een lager risico op diabetes type 2 zorgt [190].
Foliumzuur en de behandeling van diabetes
Verschillende meta-analyses laten zien dat suppletie met folaat de insulinegevoeligheid (HOMA-IR) kan verbeteren, maar dat er geen effect is op nuchtere glucose of HbA1c [190-192]. De RCTs die zijn meegenomen gebruikten wisselende doseringen (tussen de 0,15 en 10 mg per dag) en ook de duur van de interventies zijn erg uiteenlopend (van twee weken tot zeven jaar).
Er zijn geen aanwijzingen dat foliumzuur effect heeft op de bloeddruk of het lipidenprofiel van mensen met diabetes type 2 [193]. Ook is er geen bewijs voor een verband tussen B-vitamines en de nierfunctie van mensen met diabetische nierproblemen [194]. Wel kan de folaatstatus bij mensen met perifere neuropathie lager zijn dan bij mensen met diabetes zonder neuropathie [195].Achtergrondinformatie
Adviezen uit andere richtlijnen
| Nederland Gezondheidsraad 2018 | Voor folaat zijn de voedingsnormen uitgedrukt in voedingsfolaatequivalent (DFE): 1 μg DFE = 0,6 μg foliumzuur in verrijkte voedingsmiddelen of foliumzuur dat als supplement is ingenomen met voedsel = 0,5 μg foliumzuur dat als supplement is ingenomen op een lege maag. De gemiddelde behoefte is 200 μg/dag, de aanbevolen hoeveelheid 300 μg/dag. Voor folaat geldt een suppletieadvies voor vrouwen met een zwangerschapswens: het advies is om naast deze voedingsnorm dagelijks een supplement met 400 μg/dag foliumzuur te gebruiken vanaf ten minste vier weken voor de conceptie tot de achtste week van de zwangerschap. |
| Nederlandse Diabetes Federatie 2015 |
Soms blijken supplementen een negatief effect te hebben. Vitamine B tabletten met 2,5 mg foliumzuur, 25 mg vitamine B6 en 1 mg vitamine B12 per dag gaven bij mensen met diabetes type 2 en nefropathie een snellere achteruitgang van de geschatte glomerulaire filtratiesnelheid en meer cardiovasculaire complicaties |
| Verenigde Staten American Diabetes Association 2017 |
- |
| Canada Diabetes Canada 2018 |
Suppletie met foliumzuur (0,4 tot 1,0 mg) wordt aanbevolen voor vrouwen die zwanger kunnen worden |
| Verenigd Koninkrijk Diabetes UK 2018 |
In mensen met diabetes type 2 hebben verschillende onderzoeken een lagere concentratie van foliumzuur omschreven |
| Australië Diabetes Association of Australia 2018 |
- |
Resultaten literatuur
Foliumzuur en het risico op diabetes type 2
- De meta-analyse van Lind (2019) concludeert op basis van RCTs dat suppletie met folaat het nuchtere insuline (WMD: −13,47 pmol/l; 95%CI: −21,41 tot −5,53; P < 0,001) en HOMA-IR (WMD: −0,57 units; 95%CI: −0,76 tot −0,37; P < 0,0001) kan verlagen, maar vond geen effect op nuchtere glucose of HbA1c. Er werd ook geen verband gevonden met het risico op diabetes type 2 (RR: 0,91; 95%CI: 0,80 tot 1,04; P = 0,16)[190].
Foliumzuur en de behandeling van diabetes
- De meta-analyse van Akbari (2018) geeft een lagere HOMA-IR (SMD: -1,28; 95%CI: -1,99 tot -0,56) en nuchter insuline (SMD -1,28; 95%CI: -1,99 tot -0,56) aan na suppletie van folaat in RCTs, maar geen effect op HbA1c (SMD: -0,29; 95%CI: -0,61 tot 0,03) en nuchter glucose (SMD: -0,30; 95%CI: -0,63 tot 0,02)[191].
- De meta-analyse van Zhao (2018) concludeert dat suppletie van foliumzuur in RCTs de nuchtere glucose (-0,15 mmol/L, 95%CI: -0,29 tot -0,01), HOMA-IR (-0,83, 95%CI: -1,31 tot -0,34) en nuchtere insuline (-1,94 μIU/mL, 95%CI: -3,28 tot -0,61) kan verlagen, maar vond geen effect op diabetes of HbA1c[192].
- De meta-analyse van Tabrizi (2018) geeft aan dat folaatsuppletie in RCTs geen effect heeft op de bloeddruk of lipidenprofiel van mensen met diabetes type 2 (SMD voor systolische bloeddruk: -0,87; 95%CI: -1,83 tot 0,09; SMD voor diastolische bloeddruk: -0,59; 95%CI: -1,55 tot 0,37; SMD voor triglyceriden: 0,10; 95%CI: -0,42 tot 0,63; SMD voor cholesterol 0,06; 95%CI: -0,31 tot 0,43; SMD voor HDL-cholesterol: 0,04; 95%CI: -0,36 tot 0,44 en SMD voor LDL-cholesterol: -0,14; 95%CI: -0,55 tot 0,28)[193].
- De meta-analyse van Wang (2017) concludeert uit observationele studies dat mensen met diabetes met perifere neuropathie vaak een lagere folaatstatus hebben dan patiënten zonder neuropathie (gewogen MD = -1,64; 95%CI: = -2,46 tot -0,81)[195].
- In de systematische Cochrane review van Raval (2015) komt naar voren dat er geen effect is van B-vitamines op de nierfunctie bij mensen met diabetische nierproblemen[194].
