Uitgangsvraag
Wat is het effect van een Paleo-voedingspatroon voor het risico op en de behandeling van diabetes?
Aanbevelingen
- Vanwege het risico op tekorten wordt een Paleo-voeding niet aanbevolen voor mensen met diabetes type 1 en 2.
- Op individueel niveau kan een Paleo-voeding worden overwogen, maar er is te weinig onderzoek gedaan om de effecten te kunnen beoordelen (R).
- Verwijs door naar de diëtist voor het bespreken van de voor- en nadelen, eventuele toepassing en benodigde begeleiding bij het Paleo-voedingspatroon (R).
Toelichting
Het Paleo-voedingspatroon is gebaseerd op kennis over hoe men in de oertijd at. Het idee is dat het menselijk lichaam perfect op deze voedingsmiddelen is aangepast, omdat we hier in de oertijd aan gewend zouden zijn. Hoewel er wel theorieën zijn over hoe onze voorouders aten, is er in de wetenschap niet genoeg bekend over. Er is dus niet één duidelijk omschreven Paleo-voedingspatroon. Hierdoor verschilt de specifieke invulling van dit dieet sterk per bron. Over het algemeen worden bij een Paleo-voedingspatroon bewerkte voedingsmiddelen, geraffineerde suikers, peulvruchten, zuivelproducten, granen en graanproducten vermeden, en ruim gebruik gemaakt van vlees, vis, fruit, groenten, noten en verzadigde vetten [450].
Bewijs - risico op en behandeling van diabetes
Paleo-voedingspatroon en het risico op diabetes type 2
Er zijn geen studies die hebben onderzocht of er een verband is tussen een Paleo-voedingspatroon en de incidentie van diabetes type 2.
Paleo-voedingspatroon en de behandeling van diabetes type 1
Er is geen onderzoek gedaan naar het effect van een Paleo-voedingspatroon bij mensen met diabetes type 1.
Paleo-voedingspatroon en de behandeling van diabetes type 2
Er is zeer beperkt onderzoek gedaan naar het effect van een Paleo-voedingspatroon bij mensen met diabetes type 2. De studies zijn van korte duur (twee weken tot drie maanden) en hadden zeer weinig proefpersonen. Ze laten kleine verbeteringen zien op HbA1c, gewicht en cholesterolparameters, maar niet altijd significant meer dan in de controlegroepen [451-454].
De meta-analyse van Neuenschwander waarin verschillende voedingspatronen worden vergeleken, laat dan ook geen significante verschillen zien tussen een Paleo-voeding en andere voedingspatronen op cholesterolparameters [399]. Het triglyceridegehalte daalt wel sterker met een Paleo-voeding in vergelijking met een koolhydraatbeperkt, mediterraan, vegetarisch, vetbeperkt of eiwitrijk voedingspatroon, maar het verschil was niet significant [399].
Van bewijs naar aanbeveling
Er is zeer beperkt onderzoek gedaan naar een Paleo-voedingspatroon bij mensen met diabetes. Uit de literatuur blijken geen duidelijke voordelen van een Paleo- voedingspatroon. Er zijn maar twee kleine studies die het effect van een Paleo- voedingspatroon bij mensen met diabetes hebben onderzocht.
In het algemeen geldt dat een Paleo- voedingspatroon niet per se gezond is, omdat het veel rood vlees bevat, wat het risico op diabetes type 2 en darmkanker kan verhogen [455]. Bij het vermijden van graanproducten en zuivel kunnen tekorten van bepaalde nutriënten ontstaan, zoals vezels en calcium [456]. Aan de andere kant is te verwachten dat het vermijden van geraffineerde graanproducten, toegevoegde suiker en energierijke producten wel gezondheidsvoordeel op kan leveren [450]. Er is meer onderzoek nodig om een Paleo-voedingspatroon te kunnen aanbevelen.
Achtergrondinformatie
Adviezen uit andere richtlijnen
| Nederland Gezondheidsraad 2015 | - |
| Nederlandse Diabetes Federatie 2015 |
- |
| Nederland Voedingscentrum 2018 | Bij het volgen van een Paleo-dieet kunnen op lange termijn tekorten aan bepaalde voedingsstoffen ontstaan, zoals vezels en calcium, door het mijden van graanproducten en (melk)producten. Ook lopen mensen die weinig of geen brood eten een risico op jodiumtekort. |
| Verenigde Staten American Diabetes Association 2017 |
Een Paleo-dieet laat wisselende resultaten zien voor mensen met diabetes. Er is onvoldoende bewijs om dit dieet aan- of af te raden. |
| Canada Diabetes Canada 2018 |
- |
| Verenigd Koninkrijk Diabetes UK 2018 |
- |
| Australië Diabetes Association of Australia 2018 |
- |
Resultaten literatuur
Paleo-voedingspatroon en het risico op diabetes type 2
- Geen onderzoeken gevonden
Paleo-voedingspatroon en de behandeling van diabetes type 2
- De netwerk-meta-analyse van Neuenschwander (2019) geeft aan dat een Paleo-dieet geen andere effecten op cholesterolparameters heeft dan een ander voedingspatroon. De auteurs trekken de conclusie dat een mediterraan voedingspatroon de meest gunstige benadering met betrekking tot de behandeling van diabetische dyslipidemie was (79%), gevolgd door het Paleo-dieet (73%) en het koolhydraatarme dieet (62%). De resultaten met betrekking tot het paleolithische dieet moeten echter met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, omdat er voor dit dieet slechts één studie beschikbaar was [399].
Recente RCTs die hierin niet werden meegenomen:
- De RCT van Lindeberg uit 2007 liet 29 mannen met ischemische hartziekte en diabetes type 2 of verhoogd nuchter glucose een Paleo-dieet volgden voor 12 weken en vergeleek de resultaten met een mediterraan dieet. Het HbA1c daalde significant in beide groepen, maar niet klinisch relevant (−0,13±0,26% [-1 ± 3 mmol/mol] in de Paleo-groep en −0,03±0,39 [0 ±4 mmol/mol] in controlegroep). De glucoserespons na een orale glucose-tolerantietest liet betere resultaten zien bij de Paleo-groep. De area-under-the-curve voor glucose nam met 26% af in de Paleo-groep, tegenover 7% in de controlegroep [452].
- De RCT van Masharani uit 2015 liet 14 mensen met diabetes type 2 een Paleo-dieet volgen voor 14 dagen. De resultaten werden vergeleken met 10 mensen die een standaard American Diabetes Association-dieet volgden. Beide groepen verloren gewicht (−2,4 ± 0,7 vs. −2,1 ± 1,9 kg). In beide groepen daalde de bloedwaarden voor totaalcholesterol, triglyceriden, HDL-cholesterol en LDL-cholesterol, hoewel alleen de daling in totaalcholesterol en HDL-cholesterol in de Paleogroep significant was. Er werd geen significant verschil gevonden tussen de twee groepen. Ook het HbA1c daalde significant in beide groepen, maar niet verschillend tussen de twee diëten. De daling in HbA1c was in beide groepen significant (-0,18 ± 0,24% [-2 ± 3 mmol/mol] en -0,3 ± 0,49 [-3 ± 5 mmol/mol] voor respectievelijk controle en Paleo). Alleen de Paleogroep liet een daling in nuchtere bloedglucose zien (-1,3 ± 1,4 mmol/l), die niet significant verschillend was van de stijging bij de controlegroep(0,6 ± 1,8 mmol/l) [453].
- De cross-over trial van Jönnson uit 2009 liet 17 mensen met diabetes type 2 een Paleo-dieet volgen voor 3 maanden, of een controledieet. Na 3 maanden wisselden de interventies. In vergelijking met het diabetesdieet, resulteerde het paleolithische dieet in lagere gemiddelde waarden van HbA1c (-0,4% [4 mmol/mol], p = 0,01), triglyceriden (-0,4 mmol/l, p = 0,003), diastolische bloeddruk (-4 mmHg, p = 0,03), gewicht (-3 kg, p = 0,01), BMI (-1 kg / m2, p = 0,04) en middelomtrek (-4 cm, p = 0,02) en hogere gemiddelde HDL-cholesterol (+ 0,08 mmol/l, p = 0,03) [451].
De cross-over trial van Jönsson uit 2013 onderzocht het effect van een Paleo-dieet op verzadiging bij 13 mensen met diabetes type 2. Er werd geen verschil in verzadiging gevonden met een controlegroep die geen Paleo-dieet volgde [454].
Paleo-voedingspatroon en de behandeling van diabetes type 1
- Geen onderzoeken gevonden
