Uitgangsvraag
Wat is het effect van eieren bij het risico op en de behandeling van diabetes?
Aanbevelingen
- Eieren passen in een gezond voedingspatroon voor mensen met diabetes.
- Het gebruik van meer dan zeven eieren per week wordt afgeraden, vanwege het hogere risico op hart- en vaatziekten bij mensen met diabetes type 2 die meer dan zeven eieren per week gebruiken (A).
Bewijs - risico op en behandeling van diabetes
Eieren bevatten vooral eiwit en vetten en bestaan voor een heel klein deel uit koolhydraten. Daarnaast bevatten eieren veel belangrijke voedingsstoffen, zoals vitamine A, B2, B12, D en foliumzuur maar ook mineralen als ijzer en zink.
Daarnaast zijn eieren ook rijk aan cholesterol, maar recent onderzoek wijst uit dat de hoeveelheid cholesterol in de voeding niet direct te vertalen is naar het risico op hart- en vaatziekten [2]. De hoeveelheid verzadigd vet in de voeding heeft een veel groter effect op het bloedcholesterolgehalte en het risico op hart- en vaatziekten [2, 281].
Eieren en het risico op diabetes
Observationele studies die het verband tussen eieren en het risico op diabetes onderzoeken laten wisselende resultaten zien. Vooral studies uit Amerika vinden een hoger risico op diabetes type 2 bij mensen die regelmatig eieren eten [282-284]. Studies uit andere landen vinden geen duidelijk verband [96, 282-284].
Eieren en het effect op cardiovasculaire risicofactoren bij diabetes
Een systematische review onderzocht het effect van eieren op cardiovasculaire risicofactoren bij mensen met diabetes type 2. Uit de meeste RCTs die werden meegenomen in de review werd geen effect gevonden op het lipidenprofiel of op de bloedglucosespiegel bij 6 tot 12 eieren per week [285]. Een andere meta-analyse gaf echter aan dat eieren wel het LDL-cholesterol in het bloed kunnen verhogen [286]. Weer een andere meta-analyse komt uit op een hoger risico op hart- en vaatziekten bij mensen met diabetes type 2 die meer dan 1 ei per dag eten (7 eieren per week) in vergelijking met mensen met diabetes die minder dan 1 ei per week eten [287].
De rol van eieren bij de behandeling van mensen met diabetes type 1 is niet onderzocht.
Achtergrondinformatie
Adviezen uit andere richtlijnen
| Nederland Gezondheidsraad 2015 | Het gebruik van minstens één ei per dag ten opzichte van minder dan één ei per week hangt samen met een ongeveer 40% hoger risico op diabetes mellitus type 2. De inname van cholesterol uit eieren verhoogt per 100 mg per dag (een half ei per dag) het LDL-cholesterol met 0,050 mmol per liter. |
| Nederlandse Diabetes Federatie 2015 |
- |
| Verenigde Staten American Diabetes Association 2017 |
Eerder luidde het advies om de hoeveelheid cholesterol in de voeding te limiteren tot 300 mg/dag. Er blijkt echter geen bewijs te zijn dat cholesterol uit de voeding ook het LDL-cholesterol in het bloed verhoogt. Hoewel sommige mensen sterker op cholesterol uit voeding reageren dan anderen, lijkt er geen effect te zijn van de consumptie van ei op het cholesterolgehalte van mensen met diabetes type 2. |
| Canada Diabetes Canada 2018 |
- |
| Verenigd Koninkrijk Diabetes UK 2018 |
Eieren hebben een neutraal effect op cardiovasculaire aandoeningen, hoewel sommige mensen gevoeliger zijn voor het effect van cholesterol uit eieren. |
| Australië Diabetes Association of Australia 2018 |
Het eten van fruit past in een gezond voedingspatroon voor mensen met diabetes. |
Resultaten literatuur
Eieren en het risico op diabetes
- De umbrella-review van Neuenschwander (2019) geeft op basis van de meta-analyse van Schwingshackl uit 2017 het verband aan tussen eieren en diabetes type 2. Per 50 gram per dag werd geen significant verband gevonden (1,08; 95%CI: 0,95 tot 1,22) [24].
- Dertien studies werden opgenomen in de meta-analyse van Schwingshackl (2017) waarin de hoogste met de laagste inname categorie voor ei werd vergeleken (60 vs 0 gram per dag). Er werd geen significante associatie met het risico op diabetes type 2 waargenomen wanneer deze inname categorieën werden vergeleken (RR: 1,08; 95%CI: 0,95 tot 1,22, I2 = 69%). Voor iedere 30 gram ei per dag was de associatie met diabetes risico ook niet significant (RR: 1,08; 95%CI: 0,95 tot 1,22, I2 = 77% [96].
- De meta-analyse van Tamez (2016) laat een significante associatie zien tussen ei consumptie en het risico op diabetes type 2. Voor ieder ei per dag stijgt het risico met 13% (RR: 1,13; 95%CI:1,04 tot 1,22). De resultaten werden sterk beïnvloed door de afkomst van de studies; wanneer Amerikaanse studies niet werden meegenomen, was het resultaat niet langer significant [282].
- De meta-analyse van Wallin (2016) laat geen significant verband zien tussen ei-consumptie en het risico op diabetes type 2. Vergeleken met mannen die minder dan 1 ei per week consumeerden, waren de HR’s 0,98 (95%CI: 0,92 tot 1,05) voor 1-2 eieren per week, 1,11 (95%CI: 0,99 tot 1,24) voor 3-4 eieren per week en 1,11 (95%CI: 0,95 tot 1,29) voor meer dan 5 eieren per week. Subgroepanalyse liet zien dat de associaties in Amerikaanse cohorten wel significant waren [284].
- De meta-analyse van Djoussé (2016) laat geen significante associatie zien tussen ei-consumptie en het risico op diabetes type 2 wanneer de hoogste met de laagste innamecategorie werd vergeleken (RR: 1,09; 95%CI: 0,99 tot 1,20 voor fixed en RR; 1.06; 95%CI: 0,86 tot 1,30 voor random-effect model). Subanalyses naar geografisch gebied, liet een 39% hoger risico op diabetes type 2 zien in Amerikaanse studies (95%CI: 21% tot 60%), terwijl studies uit andere landen geen significant verband lieten zien (RR: 0,89; 95%CI: 0,79 tot 1,02) [283].
Eieren en de behandeling van diabetes
- De systematische review van Richard (2017) onderzocht het effect van eieren op cardiovasculaire risicofactoren bij mensen met diabetes type 2. Uit de meeste RCTs bleek dat de consumptie van eieren (6 tot 12 per week) geen invloed had de concentratie totaalcholesterol, LDL-cholesterol, triglyceriden, nuchtere bloedglucosespiegel, insuline of C-reactief proteïne [285].
- De meta-analyse van Weggemans[286] (2001) geeft op basis van interventiestudies aan dat het cholesterol uit eieren tot een hoger LDL-cholesterol leidt (0,050 mmol/l; 95%CI: 0,042 tot 0,058). Iedere 100 mg aan cholesterol uit de voeding per dag verhoogde daarnaast de ratio totaal HDL-cholesterol met 0,02 units (95% CI: 0,010 tot 0,030). De concentratie totaalcholesterol steeg (0,056 mmol/l; 95% CI: 0,046 tot 0,065 mmol/l) net als de concentratie HDL-cholesterol (0,008 mmol/l; 95% CI: 0,005 tot 0,010 mmol/l) [286].
- De meta-analyse van Shin (2013) laat op basis van cohortstudies zien dat mensen met diabetes type 2 die meer dan 1 ei per dag eten een hoger risico op hart- en vaatziekten hebben dan mensen met diabetes die minder dan 1 ei per week eten. Vergelijking van de hoogste innamecategorie (≥1 ei per dag) met de laagste (<1 ei per week of nooit) resulteerde in lager risico voor totaal hart- en vaatziekten, hoewel niet significant (HR: 0,96; 95%CI: 0,88 tot 1,05). Voor ischemische hartziekten (HR: 0,97; 95%CI: 0,86 tot 1,09), beroerte (HR: 0,93; 95%CI: 0,81 tot 1,07), sterfte door ischemische hartziekten (0,98; 95%CI: 0,77 tot 1,24), sterfte door beroerte (HR: 0,92; 95%CI: 0,56 tot 1,50) was het verband ook niet significant. Voor het risico op diabetes type 2 werd wel een hoger risico gevonden (HR: 1,42; 95%CI: 1,09 tot 1,86) en ook bij onderzoeken die werden uitgevoerd bij diabetespatiënten, was het risico op totaal hart- en vaatziekten hoger (HR: 1,69; 95%CI: 1,09 tot 2,62) [287].
